Historie

Ongeveer gelijktijdig met de ingebruikname van het kerkgebouw in 1928 werd het orgel in gebruik genomen. Een Valkcx en van Kouteren, gebouwd volgens het toen gangbare pneumatische kegelladesysteem, met 8 stemmen en aangehangen pedaal.

Het orgel heeft tot 1993 dienst gedaan, maar werd met name na de uitbreiding van het kerkgebouw in 1982 (van 400 naar circa 620 zitplaatsen) te klein bevonden. De beperkte mogelijkheden en geringe draagkracht deden zich steeds meer gelden. Vermeldenswaard is overigens dat het orgel het lot van vele pneumatische orgels, namelijk de schroothoop, bespaard bleef. Dankzij de inspanningen van het Oost-Europa comité te Arnhem kreeg het orgel een plaats in de Gereformeerde Kerk te Ilienie in Roemenie waar het (voor zover bekend) nog elke zondag dienst doet.

Voorbereidingen nieuw orgel

De groei van de gemeente maakte overwegingen tot splitsing van de gemeente, dubbele diensten of uitbreiding van de kerk noodzakelijk. De kerkgangers pasten zondags eenvoudigweg niet meer in het gebouw. Het werd uitbreiding. De realisatie vond in 1982 plaats.

De inmiddels in het leven geroepen orgelcommissie adviseerde na uitgebreid beraad tot de bouw van een nieuw orgel. Die opdracht werd verstrekt aan de gebroeders Hoogendoorn te Enschede: BAG Orgelmakers. De reeds gebouwde instrumenten van deze orgelmaker (o.a. Kandelaarkerk te Heemse) lieten een uitstekende indruk achter bij de commissie.

Realisatie nieuw orgel

Er werd gekozen voor een echt Hollands orgel zoals dat met name in de eerste helft van de 19e eeuw werd gebouwd, met duidelijke herkenning van het werk van Bätz. Het orgel kreeg als primaire taak de begeleiding van de gemeentezang.

In 1994 werd het nieuwe instrument opgeleverd met 19 stemmen, verdeeld over 2 klavieren en pedaal, in een zeer degelijk gebouwde eikenhouten kas met royaal snijwerk. De labia’s van de frontpijpen werden voorzien van bladgoud.

De plaats van het orgel bleef ongewijzigd in het front van de kerk boven de kansel, wat nog altijd de meest geschikte plek is voor een orgel. De orgelmakers zagen kans in de (toch niet al te grote) ruimte onder de paraboolconstructie een hoofdwerk- en rugwerk te realiseren. Het zou de klank-emissie richting kerkzaal alleen maar bevorderen.

Verbouwing kerkzaal

In 2023 werden de gehele entree en kerkzaal verbouwd en verduurzaamd. De houten kerkvloer alsmede het verouderde netwerk van metalen verwarmingsbuizen werden geheel verwijderd en vervangen door een betonnen vloer afgewerkt met een PVC laag. Ook het verwarmings-/klimaatsysteem is nieuw aangebracht. Bovendien werden de banken 180 graden gedraaid, zodat de kerkganger tegenwoordig met de rug naar het orgel gekeerd zit.

De vervanging van de kerkvloer betekende een aanzienlijke verbetering van de akoestiek, wat de klank van het orgel ten goede is gekomen. Tevens werd het interieur van de kerk voorzien van nieuwe eigentijdse kleuren die in visueel opzicht een fraaie combinatie met het orgel opleveren.

Enige klankindrukken

De kerk heeft tegenwoordig een vrij goede akoestiek. Deze neemt echter wel enigszins af wanneer de banken gevuld raken. Toch valt er ook bij een gevulde kerk goed te zingen. In de mensurenopbouw en de intonatie heeft de orgelbouwer met dit gegeven rekening gehouden. Bij de opbouw van het plenum (volle werk) valt dat ook al spoedig op. Het instrument bezit een volle, dragende klank van een mild karakter. Zowel het hoofdwerk als het bovenwerk bezitten een tremulant .

De tongwerken zijn zeer geslaagd: De fraaie Dulciaan biedt uitstekend partij naast de sonore Trompet 8’ op het hoofdwerk. De Fagot 16’ van het pedaal heeft trechtervormige bekers en zet een stevige basis onder het plenum, maar is ook buiten het volle werk goed te gebruiken. Aan de aan- en afspraak van de tongwerken is veel aandacht besteed. De Cornet is een echte “gemeentezangstem” en associeert sterk aan de Bätzklank. Een tintelende Mixtuur bekroont het geheel. Maar ook bij de fluiten is veel moois te horen. Zo levert de combinatie 8/4/3 op het bovenwerk, eventueel met de Dulciaan een alternatieve uitkomende stem bij de Cornet.

In de afgelopen jaren werden reeds meerdere orgelconcerten door bekende organisten verzorgd. De aantekeningen in het gastenboek getuigen van grote waardering voor het instrument.

Al met al is het geheel een orgel met allure en uitstraling. Bovendien is het een aanwinst voor het regionale orgelbezit. Marienberg is er blij mee!

Dispositie

Hoofdwerk                                        Bovenwerk                                        Pedaal

Bourdon         16’                               Holpijp            8’                                 Subbas             16’

Prestant          8’                                 Viola               8’                                 Octaaf             8’

Roerfluit         8’                                 Roerfluit         4’                                 Fagot               16’

Octaaf             4’                                 Nasard            3’

Speelfluit        4’                                 Woudfluit       2’                                 Koppelingen

Quint              3’                                 Dulciaan         8’                                 HW - BW

Octaaf             2’                                                                                            Ped - HW

Cornet (af c’)   5 st                              Tremulant                                          Ped - BW

Mixtuur          4-5 st

Trompet         8’

Tremulant

 

Download audiobestand van het Orgel